Japan Design 3 ) Influence of nature and the seasons Of Japanese design
(Shizen & Nihon no shiki)
และมนุษย์นั้นก็เป็นหนึ่งเดียวกับธรรมชาติ เกิด เติบโต และในท้ายที่สุด ก็กลับคืนสู่ธรรมชาติ
ชาวญี่ปุ่นมีความเคารพ และ รักในธรรมชาติมาก
อาจจะเนื่องด้วยแนวคิดจากหลักการของ ลัทธิเซน
และแนวคิดที่เรียกว่า "วาบิ-ซาบิ" ที่ว่าด้วยเรื่องของจิตใจ และจิตวิญญาณ
วิถีชีวิตของคนญี่ปุ่น จึงมีความสอดคล้องและกลมกลืนไปกับธรรมชาติ
การออกแบบสิ่งของต่างๆของชาวญี่ปุ่น จึงสอดคล้องและกลมกลืนไปกับธรรมชาติ เช่นกัน
เมื่อการออกแบบนั้นสอดคล้อง และกลมกลืนไปกับธรรมชาติ
การออกแบบสิ่งของต่างๆของชาวญี่ปุ่น จึงมักจะมีรูปทรงที่มาจากธรรมชาติ
มีสีสันลวดลาย และการใช้วัสดุที่มาจากธรรมชาติ
ด้วยแนวคิดของหลักการใน ลัทธิเซน และแนวคิดที่เรียกว่า "วาบิ-ซาบิ"
การออกแบบสิ่งของต่างๆของชาวญี่ปุ่น จึงมักจะมาพร้อมกับเป็นธรรมชาติ
มีคุณค่าในประโยชน์ใช้สอย มีความลุ่มลึก และมีการคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม
การออกแบบของชาวญี่ปุ่น นอกจากความเคารพที่มีต่อธรรมชาติแล้ว
ก็ยังมีความเคารพในวัฒนธรรมของแต่ละภูมิภาคของประเทศของตนอีกด้วย
และสภาพภูมิอากาศ ยังมีอิทธิพลต่อการออกแบบสิ่งต่างๆของชาวญี่ปุ่นอยู่มากด้วยเช่นกัน
ความแตกต่างที่ชัดเจนของบรรยากาศใน "ฤดูกาลทั้งสี่ของประเทศญี่ปุ่น"
มีอิทธิพลทั้งในการดำเนินชีวิต และ ยังมีอิทธิพลเป็นอย่างมากในการออกแบบ ของชาวญี่ปุ่นอีกด้วย
คนญี่ปุ่นโดยส่วนใหญ่ จะปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิตไปตามฤดูกาล
ซึ่งประเทศญี่ปุ่นนั้นจะมี 4 ฤดู โดยมีลักษณะของแต่ละฤดู ดังนี้
- ฤดูใบไม้ผลิ (Spring : 春 : haru : 4 February – 5 May)
บรรยากาศอันสดชื่นในฤดูใบไม้ผลิ และความงามของดอกซากุระ ต้นไม้ และดอกไม้นานาพันธุ์
ฤดูใบไม้ผลิในญี่ปุ่นได้สร้างแรงบันดาลใจ ให้นักออกแบบชาวญี่ปุ่น
ผลิตผลงานการออกแบบสินค้าผลิตภัณฑ์ที่มีสีชมพูของดอกซากุระ ที่สดใสออกมาในทุกๆปี
โดยสีที่นิยมในฤดูใบไม้ผลิจะเป็นสีอ่อนๆ เช่น ชมพูอ่อน หรือเป็นในสีในกลุ่มสีพาสเทล
สำหรับคนญี่ปุ่น ฤดูใบไม้ผลิถือได้ว่า เป็นฤดูของการเริ่มต้น
เป็นช่วงเวลาในการรำลึกถึงคุณค่าของชีวิตอีกครั้ง เป็นฤดูที่เต็มไปด้วยความมีชีวิตชีวา
เป็นฤดูที่เพิ่งผ่านพ้นฤดูหนาวที่แสนหนาวเย็น เมื่อเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ
ชาวญี่ปุ่นจะสวมใส่เสื้อผ้า ที่มีสีสันสดใส ต้นไม้นานาพันธุ์ จะผลิดอกออกใบอย่างงดงาม
จะเป็นช่วงเวลาแห่งความสดชื่นเบิกบาน
ในประเทศญี่ปุ่น สัญลักษณ์ของฤดูใบไม้ผลิก็คือ ซากุระ ที่เรารู้จักกันนั่นเอง
โดยปรกติดอกซากุระ มักจะบานประมาณในวันที่ 10-15 เมษายน
ซึ่งนับเป็นเพียงช่วงเวลาสั้นๆ ที่ดอกซากุระจะบานจนเต็มต้น
เมื่อดอกซากุระบาน นั่นจะหมายถึง
การเริ่มต้นเทศกาลชมดอกซากุระ ที่เรียกว่า "ฮานามิ" (Hanami : ชมดอกไม้) ในประเทศญี่ปุ่น
ผู้คนจะหลั่งไหลไปยังสถานที่ต่างๆ
เป็นเทศกาลที่ แออัดไปด้วยผู้คน ทั้งกลางวันและกลางคืน
เพื่อชมดอกซากุระที่สวยงาม นั่งจิบเหล้าสาเกญี่ปุ่น หรือ เครื่องดื่มอื่นๆ
สนทนากับเพื่อนๆ หรือ ครอบครัวอย่างมีความสุข
- ฤดูร้อน ( Summer : 夏 : natsu : 6 May – 7 August)
ฤดูร้อนของญี่ปุ่นโดยทั่วไป จะมีความร้อน และชื้นเป็นอย่างมาก
ตอนกลางวันจะมีอุณหภูมิโดยเฉลี่ยทั่วไป ประมาณ 30 ℃ - 35 ℃
ฤดูร้อนในประเทศญี่ปุ่นจะแบ่งออกเป็นสี่ช่วง โดยเป็นช่วงเวลาสั้นๆ คือ
-ช่วงต้นของฤดูร้อน-ช่วงฤดูฝน-ช่วงฤดูร้อนสูงสุด และ ช่วงฤดูร้อนสิ้นสุด
สัญลักษณ์ของช่วงปลายฤดูร้อน ที่เรารู้จักกันก็คือ เสียงร้องของจั๊กจั่น
ฤดูร้อนในญี่ปุ่น คือฤดูของเสียงเพลงและงานเทศกาลเต้นรำ จะเป็นฤดูที่มีเทศกาลดนตรี มากมาย
และ เทศกาลเต้นรำมากมายไปทั่วประเทศ ซึ่งเทศกาลเหล่านี้จะเรียกว่า "Bon-Odori" (盆踊り)
ในประเทศญี่ปุ่น ฤดูร้อนจะเป็นช่วงเวลาสำหรับนักท่องเที่ยว
ที่หลีกหนีจากอากาศร้อนของฤดูร้อน ไปตั้งแคมป์ เดินป่า หรือเที่ยวทะเล
ฤดูร้อนในประเทศญี่ปุ่น เป็นช่วงเวลาของความสนุกสนาน และความมีชีวิตชีวา
- ฤดูใบไม้ร่วง (Autumn : 秋 : aki : 8 August – 6 November)
ฤดูใบไม้ร่วงในประเทศญี่ปุ่นอากาศจะเริ่มแห้งและเย็นลง
ฤดูใบไม้ร่วง เป็นฤดูของการเก็บเกี่ยวของเกษตรกร
งานเทศกาลฤดูใบไม้ร่วงโดยส่วนใหญ่จึงเป็นเทศกาลขอบคุณพระเจ้า
สำหรับการเกษตรกรรมและการเก็บเกี่ยว รวมทั้งเทศกาล ทานาบาตะ ที่เรารู้จักกันดี
ฤดูใบไม้ร่วงในญี่ปุ่น เป็นฤดูที่อากาศดีที่สุด ไม่ร้อนไม่หนาว และไม่มีฝน กำลังสบาย
สัญลักษณ์อีกอย่างหนี่งของฤดูใบไม่ร่วงก็คือ จะพบเห็นแมลงปอบินไปในท้องฟ้า
และจิ้งหรีดจะมาส่งเสียงร้องแทนที่จั๊กจั่น
ฤดูใบไม้ร่วงในญี่ปุ่นนับได้ว่า เป็นฤดูที่มีสีสันมาก
โดยใบไม้ในป่า ตามภูเขา และในสวนสาธารณะ ใบแปะก๊วย และเมเปิ้ล
จะเปลี่ยนสี เป็นสีแดง สีส้ม สีเหลือง เป็นฤดูที่ธรรมชาติเต็มไปด้วยสีสันอันสวยสดงดงาม
- ฤดูหนาว (Winter : 冬 : fuyu : 7 November – 3 February)
ฤดูหนาวในประเทศญี่ปุ่น จะมีสีขาวโพลนไปด้วยหิมะ และมีอากาศหนาวเป็นอย่างมาก
สภาพภูมิอากาศจะแห้ง และท้องฟ้าโดยทั่วไปมักจะเป็นสีฟ้า
สภาพแวดล้อมทั่วไปแทบทุกแห่งหน จะเต็มไปด้วยหิมะ
แม่น้ำลำคลอง และทะเลสาป บางแห่ง จะกลายเป็นน้ำแข็ง
ในบทกวีไฮกุ มักจะเปรียบเปรยฤดูหนาวเป็นความเยือกเย็น และความสันโดษ
ช่วงฤดูหนาว จะเป็นข่วงเวลาที่ครอบครัวอยู่พร้อมหน้า เป็นเวลาแห่งความสุขของครอบครัว
...........................................
ด้วยบรรยากาศ และสัญลักษณ์ที่ชัดเจนของฤดูกาลต่างๆ ของญี่ปุ่นนั้น
ส่งผลต่อวิถีชีวิต และการออกแบบ รวมถึงงานศิลปะของชาวญี่ปุ่น อย่างชัดเจน
ไม่ว่าจะเป็น แฟชั่นเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายในฤดูต่างๆ อาหารการกิน กิจกรรมต่างๆ
และส่งผลไปจนถึงการออกแบบสิ่งต่างๆก็เช่นกัน
โดยนอกเหนือจากเพื่อประโยชน์ใช้สอยแล้ว วัสดุที่ใช้ รูปทรง ความสุนทรีย์ สีสันและลวดลาย
ก็เป็นการออกแบบที่ได้รับอิทธิพลจากอารมณ์ของบรรยากาศ ของฤดูกาลต่างๆ
และธรรมชาติรอบๆตัว แทบทั้งสิ้น
คนญี่ปุ่นนั้น มีความใส่ใจในคุณภาพของชีวิต และให้ความสำคัญกับคนทุกๆคนเป็นอย่างมาก
การออกแบบสิ่งต่างๆของญี่ปุ่น จึงมักจะต้องคำนึงถึงผู้ใช้ มีความปลอดภัย และใช้งานได้สะดวก
และทุกคนสามารถใช้ร่วมกันได้ ไม่ว่าจะเป็นเด็ก คนชรา หรือคนพิการ
วิถีชีวิตของคนญี่ปุ่น นั้นก็มีความสอดคล้องและกลมกลืนไปกับธรรมชาติ
จากการที่ชาวญี่ปุ่นนั้นมีความเชื่อว่า ธรรมชาตินำความอุดมสมบูรณ์มาให้
และชาวญี่ปุ่นเคารพและ รักในธรรมชาติเป็นอย่างมาก
แนวคิดในการออกแบบสิ่งของต่างๆของชาวญี่ปุ่น
จึงมักใส่ใจในผลกระทบต่อธรรมชาติ เป็นมิตรกับธรรมชาติ
แนวคิดในการออกแบบเช่นนี้จึงเป็นที่ได้รับความนิยม
และได้รับความสนใจเป็นอย่างสูง สำหรับคนญี่ปุ่น
แนวคิดในการออกแบบที่ได้แรงบันดาลใจจากฤดูกาล และ ใส่ใจในผลกระทบต่อธรรมชาติ
นับว่าเป็นแนวคิดของการออกแบบที่ดี
ที่นักออกแบบคนไทย น่าจะให้ความสนใจแนวคิดแบบนี้กันให้มากๆนะครับ(^^)
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
About the Author:
Pramote Patana :Creator of the work.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น